(คลิป) “ไข่มดแดง – ไข่แมงมัน” อาหารบ้านๆ ราคาหลักพัน!!!

วันก่อนสบโอกาสได้ไปเที่ยวตลาดพื้นบ้านยอดนิยมของลำพูน อย่าง “ตลาดบ้านทา” หรือที่คนเมืองเรียกกันติดปากว่า “กาดบ้านทา” ซึ่งที่นี่เป็นตลาดที่ผู้คนที่สัญจรไปมาบนถนนสายเชียงใหม่-ลำปางนิยมแวะกัน โดยในตลาดเต็มไปด้วยเมนูอาหารพื้นบ้าน อาหารที่หาได้จากป่า จากท้องนา ทั้งของสดและของปรุงสำเร็จวางขายกันอยู่เต็มไปหมด  แต่ ณ เวลานี้ อาหารที่สะดุดตาเป็นที่สุด ก็ได้แก่ “ไข่มดแดง” และ”ไข่แมงมัน” ที่ขายกันกิโลกรัมละเป็นพัน ทั้ง 2 เมนูนั้นจะเป็นอย่างไร เรามาดูกัน…!!!

เริ่มต้นที่ “ไข่มดแดง” กันก่อน  โดย ไข่มดแดง นั้น ได้ชื่อว่าเป็นแหล่งอาหารโปรตีนที่สำคัญของคนชนบทมาตั้งแต่สมัยโบราณ  กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ประเมินคุณค่าทางอาหารพบว่า  ไข่มดแดง มีโปรตีน 8.2 กรัมต่อไข่ 100 กรัม และมีไขมันน้อยกว่าในไข่ นอกจากนี้ ตัวมดแดงเองยังมีกรดน้ำส้ม ให้รสเปรี้ยว ใช้แทนมะนาวหรือน้ำส้มสายชูได้

โดย ไข่มดแดง ก็คือ ตัวอ่อนระยะดักแด้ของมดงานและมดราชินี เป็นเม็ดขนาดใหญ่สีขาวถึงชมพูอ่อน ชาวเหนือเรียกไข่มดขนาดใหญ่ว่า “เต้ง” ส่วนคนอีสานเรียก “แม่เป้ง” ซึ่งฤดูเก็บไข่มดแดงมักทำในช่วงฤดูร้อน ตั้งแต่เดือนมีนาคม-พฤษภาคม รังมดแดงจึงจะมีไข่แม่เป้ง

สำหรับเมนู “ไข่มดแดง” ตำรับคนเมืองนั้น เมนูยอดนิยมอันดับ 1 หนีไม่พ้น “แกงผักหวานไข่มดแดง” ส่วนรองๆลงมาก็จะเป็น ไข่เจียวไข่มดแดง , ไข่ป่ามหน้าไข่มดแดง , แกงเห็ดไข่มดแดง หรือจะเป็น ก้อยไข่มดแดง / ยำไข่มดแดง / ลาบไข่มดแดง ในแบบฉบับคนอีสานก็อร่อยเหาะ

โดยที่ กาดบ้านทา แห่งนี้ ราคาขายไข่มดแดงอยู่ที่ราวๆ จานละ 50 บาท

ถัดจาก ไข่มดแดง ก็มาถึงคราวของไข่ราคาแพงกัน กับ “ไข่แมงมัน” ซึ่ง “แมงมัน” เป็นชื่อเรียกของมดชนิดหนึ่ง ที่ทำหน้าที่เป็นมดราชินี สามารถนำมารับประทานเป็นอาหารได้ โดย “แมงมัน”  เป็นอาหารตามฤดูกาลที่หาได้ไม่ง่ายนัก จึงเป็นที่ต้องการของผู้คนที่นิยมรับประทานทั้งไข่และลูกแมงมัน(เฉพาะตัวเมีย) ดังนั้นแมงมันจึงมีราคาแพงพอสมควร เพราะนอกจากจะมีน้อยแล้ว ปีหนึ่งๆจะมีให้รับประทานเพียงครั้งเดียว

โดย แมงมัน ชอบอาศัยอยู่ตามที่ดินที่เป็นที่ดอนน้ำท่วมไม่ถึง ชอบดินแข็งและชอบอยู่ใกล้รากไม้ใหญ่ๆ คล้ายปลวก แต่ไม่ก่อดินหรือพูนดินขึ้นเป็นจอมปลวก ในรอบหนึ่งปีแมงมันจะออกจากรูเฉพาะเดือนพฤษภาคม คือฤดูฝน เพราะน้ำฝนที่ซึมลงดินทำให้ แมงมันอยู่ไม่ได้จะออกจากรูขึ้นมาอยู่บนผิวดิน แมงมันจะไม่ย้ายรังถ้าไม่ถูกรบกวนจากคน ก่อนที่ลูกแมงมันจะออกมาแม่จะออกมาก่อน เพื่อขยายรูให้กว้างขึ้น เพราะลูกแมงมันตัวโตกว่า แม่แมงมันจะใช้เวลาขยายรูประมาณ 3 ชั่วโมง ลูกแมงมันถึงจะต้องออกมา

สำหรับ ณ ห้วงเวลานี้ “ไข่แมงมัน” พร้อมให้คุณๆที่ชื่นชอบได้รับประทานกันแล้ว โดยชาวบ้านมักจะขุดไข่แมงมันจากโพรงใต้ดิน ขึ้นมาวางขายตามท้องตลาด ซึ่งความยากลำบากในการหา ทำให้ ไข่แมงมัน มีราคาแพง ราคากิโลกรัมละประมาณ 1,000 – 2,000 บาท ตามแต่ห้วงเวลาและขนาดของไข่ แต่โดยทั่วไปมักจะแบ่งขายเป็นจานเล็กๆ เพื่อง่ายต่อการซื้อขาย อย่างที่กาดบ้านทาแห่งนี้ ในเวลานี้ ขายกันจานละประมาณ 20-30 บาท หรือวางขายบนใบตอง 90-100 บาทก็ว่ากันไปตามปริมาณ และขนาดไข่

สำหรับเมนูยอดนิยมของ “ไข่แมงมัน” นั้น  หากเป็นไข่แมงมันแบบเม็ดทราย มักจะนำมาทำเป็นแมงมันจ่อมกินกัน ส่วนไข่ลูกโตๆ ก็มักจะนำไปทำเป็นเมนูตุ๋นใส่ไข่ หรือใส่ลงไปในไข่เจียว เฉกเช่นไข่มดแดง หรือทำเป็น แกงไข่แมงมัน เป็นต้น

ซึ่งทั้งเมนูไข่มดแดงและไข่แมงมันนี้ แต่ละเมนูจะมีวิธีทำอย่างไรบ้างนั้น ท่านที่สนใจอยากรับประทาน สามารถค้นคว้าหาข้อมูล และวิธีการทำได้จากผู้รู้ อย่าง “GooGle” ที่มีสารพัดสารพันสูตรให้เลือกตามชอบ ชอบเมนูไหนก็ทำตามนั้น แต่สำหรับผม ผมว่า “ไข่มดแดง” นำมาลงหม้อเป็น “แกงผักหวานใส่ไข่มดแดง” เด็ดสุด ส่วน “ไข่แมงมัน” ก็ต้องนี่เลย “ไข่แมงมันจ่อม” กินกับข้าวเหนียว และอีกหลายเมนูได้อร่อยเด็ด…!!!

แล้ววันนี้ลองหามากินดูนะครับ