ส่อง “นกยูง” ในป่าธรรมชาติ ที่ “ข่วงนกยูง” พะเยา
เห็นมากันจนชินตา สำหรับ “นกยูงเลี้ยง” ที่ถูกเลี้ยงด้วยฝีมือมนุษย์ ทั้งในสวนสัตว์หรือบ้านผู้มีอันจะกิน วันนี้มาเปลี่ยนบรรยากาศ มาส่องนกยูงที่อยู่ในป่าธรรมชาติกันบ้าง ที่ “ข่วงนกยูง 6-9” อำเภอจุน จังหวัดพะเยา ซึ่งนักวิชาการเชื่อกันว่า ฝูงนกยูงของที่นี่เป็นนกยูงในป่าธรรมชาติฝูงใหญ่กลุ่มสุดท้ายของโลกนี้
“ข่วงนกยูง 6-9” ตั้งอยู่ บ้านหมู่ 6 และหมู่ 9 บ้านร่องหาด ตำบลห้วยข้าวก่ำ อำเภอจุน จังหวัดพะเยา ข่วงนกยูงแห่งนี้ เกิดขึ้นด้วยความร่วมมือของชุมชน จนกลายมาเป็น “ชุมชนต้นแบบอนุรักษ์นกยูงไทยแห่งป่าเวียงลอ” โดยที่นี่นักวิชาการต่างลงความเห็นว่า นี่คือฐานที่มั่นสุดท้ายของนกยูงเขียวหรือนกยูงไทย ที่ถือว่าบริเวณเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอนี้ เป็นนงยูงฝูงใหญ่กลุ่มสุดท้ายของโลก
บริเวณนี้เราจะพบนกยูงเขียวหรือนกยูงไทยจำนวนมาก ออกจากป่ามาหาหินบริเวณชายป่า ซึ่งจะมีมากในห้วงเวลา “ปลายฝนต้นหนาว” หรือระหว่างเดือนตุลาคมจนถึงกุมภาพันธ์ของทุกปี ก่อนที่นกยูงเหล่านี้จะกลับเข้าป่าไป เพื่อออกไข่
สำหรับ นกยูงเขียวหรือนกยูงไทยนั้น เป็นไก่ฟ้าขนาดใหญ่ พบในป่าเขตร้อนของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นญาติใกล้ชิดกับนกยูงอินเดียหรือนกยูงสีฟ้า ที่ส่วนมากจะพบในอินเดีย นกตัวผู้อาจยาวได้ถึง 3 เมตรเมื่อรวมหาง นกตัวผู้มีหงอนเป็นพู่สูงและมีแผ่นหนังที่หน้าสีฟ้าสลับสีเหลืองเห็นได้ชัดเจน ขนลำตัวมีสีเขียวเป็นประกายแววเหลือบสีน้ำเงินบนปีกและสีทองแดงทางด้านข้าง ลำตัวดูเป็นลายเกล็ดแพรวพราวไปทั้งตัว ขนปีกบนสีน้ำตาลแดง ขนคลุมโคนหางยื่นยาวออกมาก มีสีเขียวและมีจุดดวงตากลมที่ขลิบด้วยสีฟ้าและสีน้ำเงิน ส่วนนกตัวเมียมีลักษณะโดยทั่วไปคล้ายกับนกตัวผู้ แต่ขนสีเหลือบเขียวน้อยกว่าและมีประสีน้ำตาลเหลืองอยู่ทั่วไป ขนคลุมโคนหางไม่ยื่นยาวดังเช่นในนกตัวผู้ ซึ่งนกยูงไทยจะบินได้เก่งกว่านกยูงอินเดีย
พฤติกรรมของนกยูงนั้น มักจะออกหากินตามหาดทรายและสันทรายริมลำธารในตอนเช้าตรู่จนกระทั่งถึงตอนบ่าย กินทั้งเมล็ดพืชและสัตว์เล็กๆ จากนั้นจะบินกลับมาเกาะนอนอยู่บนยอดไม้สูง โดยปกติอยู่กันเป็นฝูงเล็กๆ 2-6 ตัว ยกเว้นบริเวณเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอแห่งนี้ รวมถึงอีกหลายพื้นที่ อาทิ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จังหวัดอุทัยธานี ที่พบนกยูงอยู่รวมกันเป็นฝูงถึง 10 ตัว รวมทั้งในผืนป่าจังหวัดลำพูนและจังหวัดเชียงใหม่ ภายใต้การดูแลของเขตห้ามล่าสัตว์ป่าป่าบ้านโฮ่ง
งานนี้หากอยากชมนกยูงธรรมชาติฝูงใหญ่ที่มั่นสุดท้าย ก็แวะมากันได้ที่ “ข่วงนกยูง 6-9” ซึ่งต้องมาดูมาส่องในพื้นที่ที่ทางข่วงจัดไว้ให้ และห้ามส่งเสียงดัง เนื่องด้วยนกยูงมีความไวต่อความรู้สึก หากไม่ปฎิบัติตาม นกยูงจะเตลิดกลับเข้าป่าไปง่ายๆ
