มาเมาะ หวันโลก…มาไหม สวรรคโลก
มาเมาะ หวันโลก…มาเที่ยวกันไหม สวรรคโลก ซึ่งสวรรคโลกนี้มีอะไรต่อมิอะไรให้เที่ยวชมมากมาย บนความคลาสสิคของเมือง ที่ยังคงเต็มไปเสน่ห์มิรู้ลืม!!!
“เมืองสวรรคโลก” แต่เดิมตั้งอยู่ขึ้นไปทางทิศเหนือตามลำน้ำยม (บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัยในปัจจุบัน) ตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี มีฐานะเป็นเมืองลูกหลวงในนาม “เมืองศรีสัชนาลัย” ต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยาประมาณปี พ.ศ. 1994 พระเจ้าติโลกราชแห่งอาณาจักรล้านนา ได้ยกทัพมายึดเมืองศรีสัชนาลัย และได้เปลี่ยนชื่อเมืองนี้เป็น “เมืองเชียงชื่น” ปี พ.ศ. 2017 สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงตีเมืองเชียงชื่นคืนได้สำเร็จ และทรงเปลี่ยนชื่อเมืองเชียงชื่นเป็น “เมืองสวรรคโลก”
ในสมัยกรุงธนบุรีถึงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เมืองสวรรคโลกถูกพม่าเข้ามาตีบ่อยครั้ง เจ้าเมืองฯจึงตัดสินใจย้ายที่ตั้งเมืองมาตั้งอยู่ที่บ้านท่าชัย (ในเขตตำบลท่าชัยและตำบลศรีสัชนาลัย อำเภอศรีสัชนาลัยปัจจุบัน) ต่อมาราว พ.ศ. 2379 รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เมืองสวรรคโลกมีปลัดปกครองนามว่า “นาค” ได้นำงาช้างเนียมไปถวายพระเจ้าอยู่หัว เกิดความดีความชอบ จึงได้รับการแต่งตั้งเป็นพระยาสวรรคโลก มีบรรดาศักดิ์เป็น พระยาวิชิตภักดี (ต้นตระกูลวิชิตนาค) ได้ใช้บ้านพักหรือจวนที่บ้านวังไม้ขอน เป็นที่ว่าการเมืองสวรรคโลก ดังนั้นเมืองสวรรคโลกจึงย้ายมาจากบ้านท่าชัยมาตั้งที่บ้านวังไม้ขอนเป็นเมืองสวรรคโลกใหม่ (สวรรคโลกปัจจุบัน) นับแต่นั้นมา
ครั้นปี พ.ศ. 2459 ทางราชการได้เปลี่ยนชื่อเมืองสวรรคโลกเป็น “จังหวัดสวรรคโลก” มีอำเภอในการปกครอง 2 อำเภอ คือ อำเภอสวรรคโลกและอำเภอศรีสัชนาลัย และในวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศยุบจังหวัดสุโขทัยให้มาอยู่ในความปกครองของจังหวัดสวรรคโลก จังหวัดสวรรคโลกจึงมีอำเภออยู่ในความปกครอง 5 อำเภอ และ 2 กิ่งอำเภอ ได้แก่ อำเภอสวรรคโลก อำเภอศรีสัชนาลัย อำเภอสุโขทัยธานี อำเภอศรีสำโรง อำเภอกงไกรลาศ กิ่งอำเภอคีรีมาศ และกิ่งอำเภอบ้านด่านลานหอย ต่อมาราวเดือนเมษายน พ.ศ. 2482 กระทรวงมหาดไทยสั่งยุบจังหวัดสวรรคโลกให้ไปตั้งจังหวัดสุโขทัย ฐานะของจังหวัดสวรรคโลกจึงถูกลดให้เป็น อำเภอสวรรคโลก นับแต่นั้นมา
ความคลาสสิคและความเจริญรุ่งเรืองในอดีตของสวรรคโลกสะท้อนผ่านสิ่งก่อสร้างหลายแห่งที่นังคงมีให้เห็นในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็น “สถานีรถไฟสวรรคโลก” โดยสถานีรถไฟแห่งนี้ เปิดใช้ในปี พ.ศ. 2453 ซึ่งทางรถไฟสายสวรรคโลกเป็นทางรถไฟสายรองในระบบรถไฟระหว่างเมืองแยกมาจากสายเหนือที่สถานีรถไฟชุมทางบ้านดารา ตำบลบ้านดารา อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ ผ่านสถานีรถไฟคลองมะพลับ อำเภอศรีนคร จังหวัดสุโขทัย มาสุดปลายทางที่สถานีรถไฟสวรรคโลก อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย
ตัวอาคารสถานีรถไฟตั้งอยู่ในย่านใจกลางเมือง ลักษณะเป็นเรือนไม้ 2 ชั้น ดูคลาสสิกแบบเรียบง่าย มีความเก่าแก่มากกว่า 100 ปี มีการซ่อมแซมปรับปรุงเรื่อยมา แต่ยังคงสภาพความเก่าแก่ เพื่อเก็บเอาไว้ให้ชนรุ่นหลังได้ชม ภายในสถานีมีข้าวของเครื่องใช้สมัยโบราณเก็บไว้มากมาย เช่น เครื่องชั่งโบราณที่มีอายุกว่าร้อยปี รวมถึงเครื่องส่งวิทยุโบราณและเครื่องมืออื่นๆ
สวรรคโลกยังไม่หมดความคลาสสิคอยู่เท่านี้ เพียงเดินข้ามฝั่งสถานีรถไฟมา ก่อนจะเข้าสู่ย่านชุมชนเก่าชาวจีน จะสะดุดตากับร้านขายของชำเก่าแก่ อันมีชื่อว่า “ภูมิพาณิชย์” ลักษณะเป็นห้องตึกแถวเก่า ในอดีตร้านนี้เป็นสถานีน้ำมันเชื้อเพลิงและขายของชำ แต่ปัจจุบันร้านนี้ดำเนินกิจการเพียงแค่ขายของชำและเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชมได้
เดินเลยจากร้านภูมิพาณิชย์ไป ก็จะถึงมุมของ “สตรีทอาร์ตสวรรคโลก” ที่ชวนถ่ายรูปยิ่งนัก สตรีทอาร์ตแห่งนี้ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ได้ร่วมกับบริษัท Assajan Collective จัดทำโครงการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงศิลปะ-วัฒนธรรมขึ้น ภายใต้กิจกรรม “Experiencing Asain Pop Couture” ที่นำเสนอผ่านวัฒนธรรมสมัยนิยม (Pop Culture) เพื่อกระตุ้นการเดินทางของนักท่องเที่ยวคนไทยและชาวอาเซียน โดยมี 3 เมืองรองของประเทศไทยที่ได้รับการคัดเลือก คือ จังหวัดสุโขทัย จังหวัดเชียงราย และจังหวัดตราด
สำหรับ อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย ก็เป็นหนึ่งในตัวเลือก ที่ได้ศิลปินจากประเทศไทย สิงคโปร์ มาเลเซีย และกัมพูชา มาร่วมสร้างสรรค์ภาพวาดศิลปะลงบนผนังตึกเก่า ทั้งหมด 7 จุด ในบริเวณย่านชุมชนเก่าชาวจีน ใจกลางอำเภอสวรรคโลก สตรีทอาร์ตสวรรคโลก ถ่ายทอดผ่านสีสันแฝงด้วยเสน่ห์ของเมืองสวรรคโลก เชื่อมโยงเรื่องของอาหาร แฟชั่น ศิลปะ วรรณกรรม ดนตรี กีฬา สื่อ กิจกรรมไลฟ์สไตล์ต่างๆ ให้มีภาพลักษณ์ การท่องเที่ยว ที่สนุกสนานและมีคุณค่าด้านวัฒนธรรมร่วมสมัย โดยมีภาพที่น่าสนใจ อาทิ ภาพ “Black&White” , ภาพ “นักสู้” ผลงานของ Hell I am JK ศิลปินจากประเทศไทย , ภาพ “สาวน้อยผู้มาไกลจากต่างแดน” ผลงานของ Kenji ศิลปินจากประเทศมาเลเซีย และภาพ “๙” ผลงานของเยาวชน จากประเทศไทย เป็นต้น
สุดทางจาก สตรีทอาร์ตสวรรคโลก ท่านก็จะได้พบกับความคลาสสิคอีกอย่างหนึ่ง ภายในสถานีตำรวจภูธรสวรรคโลก กับ “โรงพักเรือนปั้นหยา” มรดกทางประวัติศาสตร์ที่มีอายุก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2
โดยเมื่อปี พ.ศ. 2442 กองตำรวจภูธร จังหวัดสวรรคโลก ได้มีการก่อสร้างโรงพักไม้ทรงปั้นหยาขึ้น มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงตัวอาคารให้เหมาะสมกับสภาพการใช้งานเรื่อยมา ต่อมาปี พ.ศ. 2556 – 2558 ได้มีการปรับปรุงฟื้นฟูโรงพักไม้ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรม
อาคารสถานีตำรวจภูธรสวรรคโลก เป็นสถาปัตยกรรมเรือนปั้นหยา อาคารเรือนไม้ชั้นเดียวยกพื้นสูง หลังคาทรงปั้นหยา มุงกระเบื้องซีเมนต์รูปว่าว มีมุขด้านหน้าเป็นทรงจั่ว บันไดทางขึ้นยื่นออกจากมุขด้านหน้าทั้งสองด้าน โครงสร้างเสาด้านล่างเป็นเสาคอนกรีต ส่วนเสาด้านบนเป็นเสาไม้แดง ฝาผนัง ประตู หน้าต่างใช้ไม้สักทอง ฝ้าเพดานใช้ไม้ตะแบก มีช่องระบายอากาศใต้หลังคา ส่วนพื้นที่ใต้ถุนปล่อยโล่งและใช้สำหรับกิจกรรมอเนกประสงค์
พื้นที่ใช้สอยชั้นบนที่เป็นโถงโล่งใช้จัดแสดงข้อมูลทางประวัติศาสตร์ของสถานีตำรวจและจังหวัดสวรรคโลก รวมทั้งเครื่องมือเครื่องใช้ในอดีต เช่น เครื่องใช้สำนักงาน เครื่องแบบตำรวจ เครื่องเรือน กำปั่นหรือตู้เซฟที่ใช้เก็บรักษาเงินเดือนของส่วนราชการในจังหวัดสวรรคโลก ภาพถ่ายเหตุการณ์และบุคคลสำคัญ เป็นต้น
โรงพักเรือนปั้นหยาหลังนี้ เกิดขึ้นจากการตระหนักรู้ถึงคุณค่าความสำคัญด้านประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรมของคนในเมืองสวรรคโลกและจังหวัดสุโขทัย ทำให้การปรับปรุงฟื้นฟูอาคารครั้งนี้ ที่ได้รับความร่วมมือจากหลายภาคส่วน จนการดำเนินการประสบผลความสำเร็จ และได้รับรางวัล “อนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น ประเภทสถาบันและอาคารสาธารณะ จาก สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมป์” ทั้งในระดับภาคเหนือและระดับชาติ ประจำปี 2559 ซึ่งปัจจุบันโรงพักเรือนปั้นหยาหลังนี้ อายุ 121 ปีเข้าไปแล้ว
ทั้งอาคารสถานีรถไฟสวรรคโลก โรงพักเรือนปั้นหยา และสตรีทอาร์ตสวรรคโลก ถือเป็นสามพระเอกในด้านการท่องเที่ยวของสวรรคโลก แต่สวรรคโลกใช่เพียงแค่มีสถานที่ท่องเที่ยวเพียงเท่านี้ ยังมีอีกมากรอให้คุณๆมาสัมผัส แล้วเปิดประตูบ้านออกมาเที่ยวกันนะครับ สร้างประสบการณ์ใหม่ๆให้กับตัวคุณ สวรรคโลกและสถานที่ท่องเที่ยวทั่วไทยยินดีต้อนรับ!!!
